MUAYENE YÖNTEMLERİ-KORNEA

YARIKLI LAMBA BİYOMİKROSKOPİSİ

3 ana teknikle yapılır.

Doğrudan aydınlatma

Yaygın ışık altında büyük anomalilerin tespitinde kullanılır. Yarık şeklindeki ışık huzmesi oblik olarak korneaya yönlendirilir ve bu sayede lezyonların kalınlık ve derinlikleri hakkında fikir edinilir.

Skleral yayılma

Biyomikroskop merkeze odaklanmışken ışık slit şeklinde yandan limbus üzerine verilir. Bu yöntemle ışık kornea içinde dahili yansımaya uğrayarak karşı limbustan çıkar. Bu teknikle ince korneal opasiteler ve hafif ödemler görülür.

Geriden aydınlatma

Korneayı geriden aydınlatmak için ışık iristen yansıtılır. Bu sayede küçük epitel ve endotel değişiklikleri, keratik prespitatlar ve küçük damarların tespiti mümkündür.

DİĞER YÖNTEMLER

Kornea duyarlılığının değerlendirilmesi

Ucu inceltilmiş bir pamuk yardımıyla hasta düz karşıya bakarken yapılır. Hekim bu arada üst göz kapağını tutarak refleks kapanmasını engellemelidir. Trigeminal ve fasyal sinirlerle ilgili patolojiler ve viral keratitlerde duyarlılık kaybolabilir.

Floresein ile boyanma

Konjonktival keseye 1 damla floresein damlatılır. Biyomikroskop ışığı kobalt mavisine ayarlanır ve korneal boyanma izlenir. Bu yöntemle kuru göz, keratitler, korneal erozyonlar tanınabilir.

Göz kırpma refleksi

Normalde 0.3-0.5 saniye süren her kırpma süresince gözyaşı filminin tüm korneayı yıkması gerekir.

Rose Bengal ile boyanma

% 1.0 konsantrasyonunda kullanılan bu boya yetersiz gözyaşı durumlarında korneayı boyar. Ölü ve dejenere hücreler ve musin için boyama özelliği vardır. Mukus iplikçikler ve korneal filamanlar daha iyi görünür hale gelir.

Retinoskopi

Kornea saydanmlığının bozulduğu durumlarda kırmızı retina reflesi içinde lekelenmeler saptanır.

ÖZEL TETKİKLER

Pakimetri

Optik ve ultrasonik tipleri mevcut olup kornea endotelinin sağlamlığını gösteren kornea kalınlığının ve ön kamara derinliğinin ölçülmesinde kullanılır. Merkezde 0.49-0.56 mm olan kornea kalınlığı periferde 0.9 mm’ye kadar artar. Kornea kalınlığını ölçmek için referans noktalar endotel ve epitelyum ike ön kamara derinliğinin ölçümü için endotel ve lens ön yüzü referanstır. Santralde 0.6 mm’den daha yüksek değerler endotel hastalığını düşündürür. Korneal transplantasyon sonrası takipte ve cerrahi sonrası endotele olan travmanın miktarının belirlenmesinde kullanılır. Optik ve ultrasonik tipleri olup ultrasonik pakimetre kornea kalınlığını ultrasonik hızı 1620-1650 m/s olan aletlerle ölçer.

Speküler Mikroskopi

Kornea endotelinin gözlenmesini ve gerekirsede fotoğraflanmasını sağlar. Bu sayede hücrelerin boyut, şekil, yoğunluk ve dağılım gibi özellikleri gözlenebilir. Endotel distrofisi, dejeneresansı hakkında cerrahiden önce ve sonra, travma sonrası ve donör korneanın endotel hücrelerinin biçimi, yoğunluğu ve kenar bozuklukları hakkında bilgi verir. Kontakt ve nonkontakt şekilleri vardır. Kontakt olan tipte ışık objektif lensive buna eklenmiş olan huni ile yönlendirilen aynalar sistemine yarık şekilli bir aralıktan kornea içine doğru geçer. Hunideki lensin yüzeyi düz olup korneaya temas eder. Işık endotelden 200 büyütmedeki lenslerle yansır. Kontakt tip ile hücre sayısı, nonkontakt tiple ise hücre sayısı ve nicelikleri incelenir. Konfokal scanning mikroskop ile kornea saydamlığının bozulduğu ve ödem bulunan durumlarda endotel ve tüm kornea katları incelenir.

Keratometri

Korneanın apikal sferik zonu içinde uzanan 3 mm’lik kısmın eğrilik yarıçapını ölçer. Sonuçlar diyoptri ya da milimetre cinsinden okunabilir. Günümüzde ise daha gelişmiş aletler ile kornea arka yüzü ve kalınlığı da saptanabilmektedir.

Keratoskopi

Kornea şeklindeki anomalileri tespitte kullanılır. Keratoskop hastanın korneasından yansıyan bir hedef oluşturacak şekilde iç içe geçmiş birden çok halkadan oluşur. Korneada patoloji yoksa düzenli görülür. 3 tipi vardır.
Elle tutulan placido diski

Placido halkaları mevcuttur. Ve bunların korneaya yansıtılması ile kornenın yüzeyi hakkında filkir elde edilir.

Fotokeratoskoplar

Kalıcı fotoğraf kayıtları yapabilir.

Komputerize videokeratoskop

Kornea yüzeyinin renklere göre kodlanmış topoğrafik haritasını verir. Bu renklere ait bölgelerin diyoptrik güç ve eksenleri gösterilir. Her bir renk belli bir diyoptrik güç aralığını gösterir. Genelde normal kornea sarı ve yeşil hakim olarak görülür. En dik alanlar kırmızı en düz alanlar ise mavi ile gösterilir. Klinik açıdan keratokonus tanısında, cerrahi öncesi ve sonrasında korneal konturların değerlendirilmesişnde ve lensin neden olduğu korneal distorsiyonu değerlendirmede kullanılır.

Rasterstereografi

Fluorescein boyalı gözyaşı filmi üzerine kalibreli bir grid projekte eden alet ile bu görüntünün resmi çekilerek bilgisayar ile analiz edilir. Bu şekilde korneanın renklerle kodlandırılmış yükseklik haritası ortaya çıkar. Yaygın kullanım alanı olmamakla beraber avantajı operasyon mikroskopuna adapte edilebilmesi ve intraoperatif olarak kullanılabilmesidir.

İnterferometri

Yaygın kullanılmayan ışık dalga girişim tekniklerini kullanan bir yöntemdir.

Esteziometri

Basit olarak kornea duyarlılığının ölçülmesinde pamuk kullanılabilirken eğer bir numerik değer istenirse ucunda uzunluğu değiştirilebilen ve ölçülebilen naylon bir iplik bulunan esteziyometri aleti kullanılır. Başta en uzun durumdayken korneaya dik olarak dokundurulur. Hastanın dokunulduğunu hissettiği naylon iplik uzunluk birimi esteziyometrik ölçü olarak kabul edilir.

Ultrason Biyomikroskopi

Yüksek frekanslı USG (50-100MHz) kullanılarak yüksek rezolusyon (20-60 mikron) ve 4 mmlik penetrasyon derinliği ile ön segment yapılarının kesitler halinde ve yaklaşık mikroskopik düzeyde görüntüler elde edilebilmektedir. Bu görüntüler kullanılar istenilen yerlerde ölçüm yapmakta mümkündür. Ön segment hastalıklarının oluş mekanizmaları, tanı ve ayırıcı tanıları için imkanlar sunmaktadır. Klasik B tip USG nin modifikasyonuyla elde edilmiştir. 4x4 mm tarama sahasına sahip olup her görüntüde 512 sıra vardır. Tarama hızı 5 fpsdir. Muayene edilecek dokunun derinliğine bağlı olarak 50-100 MHzlik transduserler kullanılır. Bu normal USG den 5-10 kat daha fazla olduğundan ses demeti 5-10 kat dakha daar ve süreside aynı şekilde 5-10 kat daha kısadır. Dokuya herhangi bir zararı yoktur.

Hertel ekzoftalmometrisi

Ekzoftalmi ve enoftalminin ölçülmesinde kullanılır. Bu alet milimetrik ölçüm yapmakta olup özel bir ayna tertibatından oluşmuştur. Hasta ve doktor karşı karşıya oturur pozisyondayken aletin belirli iki ucu zigomatikofrontal sütürlere (lateral kantus) yerleştirilerek her iki kornea tepesine denk gelen ayna izdüşümündeki milimetrik değere bakılır. İlk önce hastanın sol gözü hekimin sağ gözüne fiske iken daha sonrada bunun tersi durumda kornea tepelerine denk gelen değerler ölçülür. Kontrollerin ayakta ve sırtüstü yatar pozisyondaykende aynı hekim tarafından yapılması tercih edilir. Değerler genelde 12-20 mm gibi bir araslıkat değişir. her iki göz arasındaki 2 mm ve üzerindeki farklar ve her bir göz için 21 mm üzeri değerler anormaldir. Blow Out kırıkları gibi durumlarda küçük, tiroid orbitopatsi, orbita hemorajisi, neoplazmlar, inflamasyon ve ödem durumlarında ise büyük değerler görülür. Bu ölçüm hertel kullanılmadan her iki göz için ayrı ayrı yandan bakılarak ve zigomatikofrontal sütürlere bir cetvel yerleştirilerekte yapılabilir.