Glandula Lakrimalis (Esas gözyaşı bezi)
Ağırlığı 1 gr, boyutları 20x15x4 mm olup orbital ve palpebral olmak üzere iki kısımdan oluşmuştur. Yaklaşık 12 adet olan kanalları tarsın 5 mm üstünden üst fornikse açılır. Orbital kısmın parçaları palpebral kısmın içinden geçtiğinden palpebral kısmın alınması durumunda gözyaşı salgısı daha fazla etkilenir.
Ağırlığı 1 gr, boyutları 20x15x4 mm olup orbital ve palpebral olmak üzere iki kısımdan oluşmuştur. Yaklaşık 12 adet olan kanalları tarsın 5 mm üstünden üst fornikse açılır. Orbital kısmın parçaları palpebral kısmın içinden geçtiğinden palpebral kısmın alınması durumunda gözyaşı salgısı daha fazla etkilenir.
Krause ve Wolfring (Yardımcı gözyaşı bezleri)
Üst fornikste tarsın üst sınırında konjoınktiva içinde bulunurlar. Ayrıca plikata semilunaris ve
karankül bölgesinde de bulunurlar.
Gözyaşı korneal epitel ve stromanın O2-CO2 alışverişini sağlar. Korneanın optik yönden niteliğini arttırır. Konjonktiva ve korneayı nemlendirerek kurumasını önler. Krause ve Wolfring bezleri doğumda olmasına rağmen G. Lakrimalisin salgısı 1. ayda başlar. Bu yüzden yenidoğanlar gözyaşsız ağlarlar.
Üst fornikste tarsın üst sınırında konjoınktiva içinde bulunurlar. Ayrıca plikata semilunaris ve
karankül bölgesinde de bulunurlar.
Gözyaşı korneal epitel ve stromanın O2-CO2 alışverişini sağlar. Korneanın optik yönden niteliğini arttırır. Konjonktiva ve korneayı nemlendirerek kurumasını önler. Krause ve Wolfring bezleri doğumda olmasına rağmen G. Lakrimalisin salgısı 1. ayda başlar. Bu yüzden yenidoğanlar gözyaşsız ağlarlar.
Gözyaşı üretim tipi
Temel salgılama
Krause ve Wolfring bezleri tarafından üretilen ve konjonktiva ile korneanın normal koşullardaki ihtiyaçlarını karşılayan salgılamadır.
Krause ve Wolfring bezleri tarafından üretilen ve konjonktiva ile korneanın normal koşullardaki ihtiyaçlarını karşılayan salgılamadır.
Refleks salgılama
G. Lakrimalisin fonksiyonudur. 2 şekilde olur.
-Kornea, iris ve burun mukozasının uyarılması ile oluşan ve trigeminal sinirle gidip facial sinirle gelen gözyaşarmasıdır. Konjonktivit, keratit, iritis, rinit, esneme, kusma ve öksürükteki mekanizma budur. Psişik ağlamada da gidiş yolu trigeminal sinirdir.
-Aşırı ışıkta optik sinir ile giden ve facial sinirle gelen göz yaşarması
G. Lakrimalisin fonksiyonudur. 2 şekilde olur.
-Kornea, iris ve burun mukozasının uyarılması ile oluşan ve trigeminal sinirle gidip facial sinirle gelen gözyaşarmasıdır. Konjonktivit, keratit, iritis, rinit, esneme, kusma ve öksürükteki mekanizma budur. Psişik ağlamada da gidiş yolu trigeminal sinirdir.
-Aşırı ışıkta optik sinir ile giden ve facial sinirle gelen göz yaşarması
Gözyaşının tabakaları
Yüzeyel (lipid) tabakaEsas olarak üstte 30-40, altta 20-30 adet bulunan meibom bezlerince salgılanır.
Az miktarda da Zeiss ve Moll katkı sağlar. Kalınlığı 0.1-0.2 µ olup tüm gözyaşı tabakasının % 1’lik kısmına uyar. Görevi gözyaşının dışa akmasını, buharlaşmasını ve kapak iç yüzü ile kornea arasındaki sürtünmeyi önlemektir.
Orta (aköz) tabaka
Gözyaşından oluşmuştur. Tüm gözyaşının % 98’lik kısmıdır. O2-CO2 alışverişini ve kornea yüzeyel katlarının metabolizmasını sağlar. Kornea yüzeyini ölü hücreler ve yabancı cisimlerden temizler. % 98.2’si su, kalan kısmı da katı cisimlerdir.
Gözyaşındaki elektrolitlerden sodyum ve potasyum ozmotik basıncı kontrol eder. Sodyum serumla aynı olmasına rağmen potasyum 5-7 kat daha fazladır. Dolayısıyla ozmotik basınç daha fazla olduğundan kornea epitelinden gözyaşına doğru bir sıvı akımı oluşur.
Gözyaşının 6.5-7.6 olan pH’sını oluşturan elementler demir, bakır, magnezyum ve kalsiyumdur. Genel dolaşımdan gelen üre, aminoasit ve glikoz yoğunluğu kanla aynıdır. Gözyaşındaki Ig G ve Ig A keratit ve konjonktivitlerde artar. Ig E ise vernal konjonktivitte artar.
Gözyaşında ayrıca lizozim, betalizin, laktoferrin ve interferon da bulunur.
Gözyaşından oluşmuştur. Tüm gözyaşının % 98’lik kısmıdır. O2-CO2 alışverişini ve kornea yüzeyel katlarının metabolizmasını sağlar. Kornea yüzeyini ölü hücreler ve yabancı cisimlerden temizler. % 98.2’si su, kalan kısmı da katı cisimlerdir.
Gözyaşındaki elektrolitlerden sodyum ve potasyum ozmotik basıncı kontrol eder. Sodyum serumla aynı olmasına rağmen potasyum 5-7 kat daha fazladır. Dolayısıyla ozmotik basınç daha fazla olduğundan kornea epitelinden gözyaşına doğru bir sıvı akımı oluşur.
Gözyaşının 6.5-7.6 olan pH’sını oluşturan elementler demir, bakır, magnezyum ve kalsiyumdur. Genel dolaşımdan gelen üre, aminoasit ve glikoz yoğunluğu kanla aynıdır. Gözyaşındaki Ig G ve Ig A keratit ve konjonktivitlerde artar. Ig E ise vernal konjonktivitte artar.
Gözyaşında ayrıca lizozim, betalizin, laktoferrin ve interferon da bulunur.
Derin (Musin) tabaka
En ince tabakadır. Tüm gözyaşı kalınlığının % 0.5’ini oluşturur. Konjonktivadaki goblet hücrelerinden salgılanan musinden oluşur. Korneal epiteldeki mikrovilluslar arasına girerek yüzeyin düzgünlüğünü ve su tutucu etkisinden dolayı gözyaşının korneada durmasını sağlar.
Gözyaşı drenaj yolları
Temel salgılama ürünü olan gözyaşı buharlaşma ve konjonktiva damarlarına geçerek gözü terk ederken refleks salgılama ürünü olan gözyaşı punktumlar, kanalikülller, lakrimal kese ve nazolakrimal kanaldan oluşan yol ile gözü terk eder. Göz kırpma sırasında orbikularis okulinin kasılması ile punktumlar kapanır, kanaliküller daralır. Gözyaşı burun boşluğuna doğru itilir. Göz kapağı açıldığında kanaliküller tekrar eski şeklini alır ve oluşan negatif basınçla gözyaşı kanaliküllere akar. Negatif basınç sırasında kanal bitimindeki Hassner valvulu kapandığından burundaki sıvılar gözyaşı yollarına giremez.Gözyaşı yolları dakikada 100 µl gözyaşını buruna akıtırlar. Bunun üzerindeki değerler epiforaya neden olur.
Not: Bu notlar özellikle kısadır. Gerekli desteği verecek oftalmolog arkadaşların yardımı ile mükemmelleşecektir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder